Erfelek hakkında bilmek istedikleriniz

» Tarihi
» Coğrafi Durumu
» Bitki Örtüsü
» İklimi
» Akarsuları
» Gölleri
» Ovaları
» İlçe Merkezinin Toprak Durumu
» Dağları
» Yaylaları
» Ekonomik Durum
» Kültürel Durum
» Turistik Özellikleri
» İdari Durum
» Erfelek’ten Görüntüler

Tarihi

Erfelek, Karasu Çayı ile İşkembe Çayı’nın (Kınık Deresi) birleştiği yerde kurulmuş, Sinop’a bağlı bir ilçe merkezidir. Bugüne kadar sıra ile Cumayanı, Salavat, Karasu, Erfelek isimlerini almıştır. MÖ45 yıllarında Sinop’a 18 mil mesafeden su getirildiği, muazzam su yollarının yapıldığı yazılıdır. Bu su yollarının Erfelek’in Hasandere Köyü’nden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır. Erfelek İlçe Merkezi’nde önemli tarihi kalıntılar ve tarihi yerler yoktur. Köylerinde; Abdurrahmanpaşa’da „Uzun Türbe“, Tekke’de „Sarı Tekke“, Balıfakı’da „Fakı Türbesi“, Sorkun’da „Halil Türbesi“, Akçaçam’da „Aşık Hasan Türbesi“, Kızılcaelma’da „Çile Türbesi“, Yeniköy’de „Akpınar ve Kanlı Türbe“ gibi türbeler mevcuttur. Uzun türbe ve Sari Tekke’de yılın belli günlerinde dualar yapılır ve pazar yerleri kurulur. Akçaçam’daki Aşık Hasan Türbesi’nde Sinop’ta yatırı bulunan Seyit Bilal Hazretleri’nin kardeşinin yattığı rivayet edilmektedir. Karasu’da ticaretin günden güne canlılık kazanması, kentin büyümesi, çevredeki ihtiyaçların çoğalması, idari iş ve ihtiyaçların gelişip güçlenmesiyle 01/04/1960’da ilçe olarak, adı da Erfelek diye değiştirilmiştir. Bu isim, kasabanın Güney Batısı’nda Kazmasökü civarında bulunan Erfelek ormanlarına izafeten verilmiştir. Erfelek ilçe olduktan sonra süratle gelişmiştir. 1977 yılı itibariyle, ilçenin tüm köylerine yaz aylarında taşıtların gidebileceği yollar yaptırılmıştır. 1988 yılı Kasım ayı itibariyle de ilçenin tüm köyleri ulusal elektrik şebekesine kavuşmuştur.

Coğrafi Durumu

1960 yılına kadar bucak merkezi olan Erfelek, 1960 yılında ilçe olmuştur. Bucak merkezi iken adı Karasu olarak geçerdi. Kuz Tepesi ile Soğucalı Tepesi’nin hemen bitimindeki vadide akan Karasu Çayının 25-30 metre yakınında kurulmuştur. Erfelek ilçe merkezi tepeler arasında kurulduğu için etraftan görme imkanı yoktur. Yalnız Sinop Ayancık asfaltının İyice Meydan Mevkiine geçtikten sonra Sakarabaşı yakınlarından kuşbakışı görmek mümkündür. Erfelek ilçesi doğusunda Sinop, batısında Ayancık, güneyinde Boyabat, kuzeyinde Karadeniz ile çevrilidir. Sinop Ayancık yolu boyunca uzanan Karasu Çayının tüm çevresi yazın sık ve koyu yeşilliklerle kaplıdır. Bu yeşillikler ve Karasu Çayı ilçe merkezinin kuzeyini kaplamaktadır. İlçenin tüm köyleri yeşilin her tonuyla kaplı, ağaçlık ve ormanlıktır.

Bitki Örtüsü

İlçe zengin orman varlığına sahiptir. İlçe merkezinin doğusunda Soğucalı ormanları ile güneybatısında kuz çamlığı vardır. Karasu çayı yatağı boyunca söğüt ve kavlan ağaçları ile kaplıdır. Ormanlarda gürgen, çam, köknar, ardıç, karaağaç, kestane, su boylarında kızılağaç, söğüt, kavak, kavlan, çınar ağaçları vardır. Bağ ve bahçelerde elma, armut, kiraz, dut, şeftali, fındık, incir,üzüm ağaçları vardır.

İklimi

İlçe merkezi ve tüm köyler Batı Karadeniz iklim özelliklerine sahiptir. Rutubetli ve yağışlı bir iklimi vardır. En soğuk ay Şubat, en sıcak ay Temmuz ayıdır. İlçede rüzgarlar en çok doğu ve batı istikametinden eser. İlçenin güneyinde kalan köyler hariç diğerlerinde kış pek etkili olmaz. Himmetoğlu, Hürremşah, Ormantepe, Çayır köylerinde kış daha etkili olur. Diğer köylerde daha yumuşak kış koşulları görülür.

Akarsuları

İlçenin3 önemli akarsuyu vardır.

Karasu Çayı

Boyabat ilçesinin Gündüzlü çamlık ormanlarından doğan, Erfelek İlçe merkezinin kuzeyinden geçerek Sinop il merkezi yakınlarında Akliman mevkiinde Karadenize dökülür. Yaklaşık olarak 80 Km. uzunluğunda olan bu çay zaman zaman taşarak ilçe merkezinde yaşayanlara korkulu anlar yaşatır.

Kınık Deresi

Erfelek’i bölerek Doğu-Batı istikametinde akar ve ilçeden çıkar çıkmaz Karasu Çayı ile birleşir. Bu dere çoğunlukla susuzdur. Kış ve ilkbaharda suyu bulunur. Şiddetli yağışlarda taşıp ilçede sel felaketine sebep olmaması için de yatağı beton rıhtımla kontrol altına alınmıştır. Yine de tehlike arz eder durumdadır.

Çatak Çayı

Sorkun Köyü tepelerindeki Kocadağ eteklerinden çıkarak ilçe merkezine 5km. mesafeden Karasu Çayı ile birleşmektedir. Çatak Çayı ilçenin üçüncü önemli akarsuyudur. Uzunluğu 10 Km.dir.

Gölleri

İlçenin sınırları içinde göl mevcut değildir. Eskiden Kazmasökü Köyü’nün Gölaltı Mahallesi diye anılan semtinde Sülük Gölü mevcuttu. Bu göle yaz mevsiminde çok sayıda insan gelir içindeki sülüklere ağrıyan yerlerindeki kanı emdirirlerdi. Sivrisineklerin de en iyi barınakları olduğu için devletçe bu göl kurutulmuştur. Şimdi yeri tarla olarak kullanılmaktadır. Gölün kuruması ile çevredeki sıtma hastalığı da bitmiştir.

Ovaları

Karasu Çayı vadisinde bulunan Abanoz Mahallesi’nin altından başlayan ve ilçe sınırları içindeki düzlüğe Karasu Ovası denir. Sinop merkez ilçe sınırları içinde kalan Karasu Ovası’nın devamına da Gavur Ovası denilmektedir. Selbeyi ve Balıfakı arasında kalan düzler adı ile bilinen düzler ovası vardır.

İlçe Merkezinin Toprak Durumu

Erfelek İlçesinin toprakları 2.Jeolojik zamanda oluşmuştur. Sonradan bu topraklar kırılmalara, çökmelere uğramıştır. Yer yer verimli bir arazi özelliği de taşımaktadır. Tebeşirli kayalara daha ziyade Çatak Çayı boyunda rastlanır. Horzum Köyü yakınlarındaki tahtaya yazı yazılabilecek durumda olan tebeşirli kayalara rastlanır. Çevre halkı buna pekmez toprağı der. (Un haline getirilerek pekmeze katıldığı için bu isim verilmiştir.)

Dağları

Ormanlarla kaplı olan belli başlı dağlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Domuz Dağı,
2. Göl Dağı,
3. Kocadağ,
4. Giregöz

Yaylaları

Bilinen iki yaylası vardır: Isırganlık Yaylası ve Soğuk Oluk Yaylası. Bu yaylalardan halk kışlık ve yazlık olarak faydalanamaz. Herhangi bir tesis olmadığından bu yaylalar her zaman boştur.

Ekonomik Durum

Tarım
İlçe halkının% 90’ı tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Mevcut arazi yapısının engebeli ve ormanlık olması sebebiyle hayvancılık daha yaygındır. Endüstri bitkileri olarak eskiden beri keten, son 10-12 yıldan beri ise tütün ve şekerpancarı tarımı yapılmaktadır. Sulama imkanlarının kısıtlıdır. Mısır, buğday, arpa ve yulaf tarımı ilçede yaygındır. İnşaatı devam eden Erfelek Barajının faaliyette geçmesi ile tarım alanında büyük gelişme olacağı eklenmektedir.

Meyvecilik
İlçe köylerinde en çok kestane, elma, armut, kiraz, ceviz, fındık ve incir yetiştirilmektedir. Özel İdare kaynaklarından yararlanılarak 42 aileye sera dağıtılmış, seracılığın geliştirilmesine çalışılmıştır. Meyve suyu imalatı yapan Benk Gıda İşletmesinin kurulması ile meyvecilik gelişmeye başlamış ve gelir getirici hale gelmiştir. İlçede üretilen meyve suyuna büyük bir talep oluşmuştur. İlçe kestane ve kirazıyla da çok ünlüdür. Kestane Ağacı, Meyvesi ve balının ünü yurt dışına da taşmıştır.

Hayvancılık
İlçe köylerinde genç nüfus oranının düşük olması sebebiyle aile hayvancılığı yapılmaktadır. 17000 büyükbaş, 2200 küçükbaş hayvan mevcuttur. Sığır ırkının %20’si saf (Jersey, Holştayn, Simental), geri kalan kısmı ise melezdir. Mevcut süt işleme tesisleriyle köylerde sütçülük önem kazanmaktadır.

Arıcılık
Düzenlenen kurslardan sonra ilçe köylerinde arıcılık önem kazanmaya ve bazı ailelerde geçim kaynağı olmaya başlamıştır. Bal üretimi ilçe ihtiyacını karşılayabildiği gibi, çevre il ve ilçelere de satılmaktadır.

Tavukçuluk
İlçede büyük tavuk işletmesi olmasına rağmen hemen hemen her ailenin ortalama 20-25 adet tavuğu vardır. Bunlar hem et, hem de yumurta ırkı tavuklardır. Mevcut ırkın düzeltilmesine ve yumurta veriminin artırılmasına çalışılmaktadır.

Kültürel Durum

İlçe merkezinde; 1 Çok Programlı Lise, 3 İlköğretim Okulu ve 1 Halk Eğitimi Merkezi vardır. 1924 yılında eğitime başlayan Karasu İlkokulu yerine 1963 yılında Devlet tarafından okul binası yaptırılmış olup, 1990 yılında Atatürk İlköğretim Okulu adını almıştır. 1991 yılının Yunus Emre Sevgisi ve Dostluk Yılı olması nedeniyle aynı yıl yapılan diğer bir okula da Yunus Emre İlköğretim Okulu adı verilmiştir.1966 yılında yapılan Bülbüllü İlköğretim Okulu ise eğitime devam etmektedir. Halk Eğitimi Merkezi, Atatürk, Yunus Emre ve İncirpınarı İlköğretim Okullarının bünyesinde birer olmak üzere toplam 4 anasınıfı bulunmaktadır. İlçenin 25 köyünden 529 öğrenci taşımalı eğitimden yararlanmaktadır. Ayrıca 33 öğrenci Boyabat Yaşar Topçu, 68 öğrenci Sinop Merkez Atatürk YİBO’na olmak üzere toplam 101 öğrenci ise Yatılı İlköğretim Bölge Okullarına yerleştirilmiştir. Taşınan öğrencilere ilçe merkezinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından sıcak olarak öğle yemekleri verilmektedir. İlçe halkının okumaya karşı ilgisi çok fazladır. Kız ve erkek ayırımı yapmadan bütün çocuklar okutulur. İlçe merkezinde 1964-1965 öğretim yılında Ortaokul açılmış 1977 yılında Lise olarak eğitim öğretime devam etmiş olup aynı lise 1999- 2000 öğretim yılında ise Çok Programlı Liseye dönüştürülmüştür. Bünyesinde Lise ve Elektrik Bölümü açılmıştır.

Turistik Özellikleri

Eşsiz güzelliklere sahip, Karadeniz Bölgesinin yeşillik ve manzara açısından şanslı bir ilçesi olan Erfelek, son zamanlarda doğa ve dağ turizmi amacıyla düzenlenen Karadeniz turlarına dahil edilmeye başlanmıştır. İlçenin görülmeye değer ilginç doğal güzelliklerinden biri de „Tatlıca Şelaleleri“dir. Tatlıca Şelaleleri, yeşilin her türlü tonu, buz gibi soğuk suyu ve alabalıklarıyla, irili ufaklı 28 şelaleden oluşan, eşsiz güzellikte bir doğa harikasıdır. Bu şelaleler son yıllarda büyük bir ziyaretçi akınına uğramaktadır. Söz konusu şelaleler kademeli olarak birbirinin ardı sıra yukarıya doğru yükselmekte olup şelalelerin hepsini görüp tanımak için zorlu bir tırmanma gerekmektedir. Bu nedenle mevcut doğal halini zedelemeden bir tırmanma şeridinin yapılması gerekmektedir.

İdari Durum

Erfelek İlçesi Belediye Encümeninin 104.İdare Heyetinin 95 sayılı kararı ve sınırları gösterir kroki Erfelek Kaymakamlığının 26/08/1963 gün ve 8/95 sayılı yazıları gereğince; 1 Mart 1961 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararıyla teşekkül ettirilmiştir.

Erfelek, Karasu Çayı ile İşkembe Çayı’nın (Kınık Deresi) birleştiği yerde kurulmuş, Sinop’a bağlı bir ilçe merkezidir. Bugüne kadar sıra ile Cumayanı, Salavat, Karasu, Erfelek isimlerini almıştır.

MÖ45 yıllarında Sinop’a 18 mil mesafeden su getirildiği, muazzam su yollarının yapıldığı yazılıdır. Bu su yollarının Erfelek’in Hasandere Köyü’nden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır. Erfelek İlçe Merkezi’nde önemli tarihi kalıntılar ve tarihi yerler yoktur.

Köylerinde; Abdurrahmanpaşa’da „Uzun Türbe“, Tekke’de „Sarı Tekke“, Balıfakı’da „Fakı Türbesi“, Sorkun’da „Halil Türbesi“, Akçaçam’da „Aşık Hasan Türbesi“, Kızılcaelma’da „Çile Türbesi“, Yeniköy’de „Akpınar ve Kanlı Türbe“ gibi türbeler mevcuttur. Uzun türbe ve Sari Tekke’de yılın belli günlerinde dualar yapılır ve pazar yerleri kurulur. Akçaçam’daki Aşık Hasan Türbesi’nde Sinop’ta yatırı bulunan Seyit Bilal Hazretleri’nin kardeşinin yattığı rivayet edilmektedir.

Karasu’da ticaretin günden güne canlılık kazanması, kentin büyümesi, çevredeki ihtiyaçların çoğalması, idari iş ve ihtiyaçların gelişip güçlenmesiyle 01/04/1960’da ilçe olarak, adı da Erfelek diye değiştirilmiştir. Bu isim, kasabanın Güney Batısı’nda Kazmasökü civarında bulunan Erfelek ormanlarına izafeten verilmiştir. Erfelek ilçe olduktan sonra süratle gelişmiştir.

1977 yılı itibariyle, ilçenin tüm köylerine yaz aylarında taşıtların gidebileceği yollar yaptırılmıştır. 1988 yılı Kasım ayı itibariyle de ilçenin tüm köyleri ulusal elektrik şebekesine kavuşmuştur.

Erfelek’ten Görüntüler